Drewno reaguje na zmiany klimatu w pomieszczeniu w związku z tym mamy do czynienia z typowym dla naturalnego materiału, jakim jest drewno, procesem pęcznienia i kurczenia się. Drewno, jako materiał higroskopijny, stara się dopasować do panującego w pomieszczeniu klimatu, przez co zmienia się jego wilgotność i objętość. |
Meble z drewna litego dostarczane są z wilgotnością ok. 9%. Ta wilgotność drewna odpowiada klimatowi pomieszczenia od 20 do 22oC i 55 do 65% względnej wilgotności powietrza. Wspomniany klimat powinien być osiągnięty na przestrzeni roku:
- w lecie będzie jednak on przekroczony,
- w zimie, w wyniku stosowania powszechnych dzisiaj rodzajów ogrzewania niższy.
Stosowanie do tego nieuniknione stają się zmiany zachodzące w naturalnym produkcie - meblach drewnianych odpowiednio do zmieniających się warunków:
- w lecie drewno mebla będzie, nieznacznie pęczniało,
- w zimie nieznacznie kurczyło się.
Drewno mebla jest w zasadniczy sposób zależne od panujących warunków klimatycznych. Zakłócenie równowagi klimatu pomieszczenia, szczególnie poprzez zmiany względnej wilgotności powietrza, wpływa z jednej strony negatywnie, a jednocześnie pozytywnie na funkcjonowanie mebla:
wilgotność |
temperatura powietrza |
wilgotność drewna |
stan | skutek | |
Lato | 75% | 20°C | 14,5% | zawyżony | pęcznienie |
Zima (lekko ogrzewane, wietrzone) | 45% | 20°C | 8,4% | zaniżony | skurcz |
Zima (średnio ogrzewane, mało wietrzone) | 34% | 20°C | 6,8% | bardzo zaniżony | duży skurcz |
Zalecane (nowe meble) | 55−65% | 20-22°C | 9% | optymalny | równowaga |
W lecie przy względnej wilgotności powietrza 75% i temp. 200C wilgotność drewna wyniesie 14,5%, podczas gdy w zimie przy sztucznym ogrzewaniu powietrza, względna wilgotność powietrza obniży się do 45% przy tej samej temperaturze, co w efekcie da wilgotność drewna na poziomie 8,4%. Jednak w większości przypadków zimą w pomieszczeniach ogrzewanych, bez względu czy to ogrzewanie tradycyjne, czy podłogowe, osiągnie się raptem 34% wilgotności powietrza, co w efekcie przełoży się na 6,4% wilgotności drewna.
Skurcz drewna
Podczas wyboru drewna warto zwrócić uwagę na tzw. współczynnik skurczu drewna, jest to bardzo istotna kwestia w kontekście jego trwałości, szczególnie jeżeli mamy do czynienia z częstymi zmianami temperatury i wilgotności powietrza w pomieszczeniu. Skurcz oznacza, bowiem skłonność drewna do zmiany wymiarów w kierunku ułożenia włókien pod wpływem zmian wilgotności powietrza. Newralgicznym czasem dla mebli drewnianych jest początek okresu grzewczego, kiedy diametralnie zmienia się wilgotność powietrza. Efektem tego jest uwydatnienie się w postaci falistej struktury głębiej frezowanych elementów mebla tj. filągi, wpusty o płaszczyźnie przenikającym kilka warstw słoju drewna - jak na rysunku obok. |
Utwardzone przyrosty roczne, jako słoje twarde, zasadniczo ciemniejsze od pozostałego miąższu drewna |
Zapadnięte miękkie fragmenty drewna pomiędzy twardymi przyrostami tworzą falistą strukturę powierzchni drewna. |
Zupełnie inaczej wygląda ten element, kiedy ulega wysychaniu podczas eksploatacji w warunkach obniżonej wilgotności powietrza. Po okresie wysychania drewna miękkie fragmenty miąższu zapadają się, a twarde przyrosty pozostają zasadniczo z minimalnym obniżeniem, taki efekt tworzy falistą strukturę powierzchni drewna i w szczególności uwidacznia się w drewnie sosnowym, modrzewiowym, świerkowym, gdyż mają taką specyficzną strukturę różnorodności i twardości poszczególnych słojów w przekroju. Występowanie takiego zjawiska w meblach z drewna litego w szczególności gatunków miękkich nie są wadą i należy traktować takie zjawisko, jako naturalna cecha wynikająca z eksploatacji mebla w obniżonych warunkach wilgotnościowych. Lepiej tego typu sytuację znoszą gatunki twarde drewna o niskim współczynniku skurczy np. dąb, brzoza, olcha. |
Czy lakierowanie chroni przed skurczem drewna litego?
Jak zapobiegać kurczeniu i paczeniu się elementów z drewna litego?
Tomek Nowak
Artykuł pomocny, ale autorowi zabrakł trochę znajomości fizyki. W zimie to wentylacja obniża wilgotność powietrza, nie ogrzewanie. W tabeli napisane jest, że 34% wilgotności w mieszkaniu mało wietrzonym, a w takim mieszkaniu będzie pewnie z 65%. 34%, będzie przy dość intensywnej wentylacji.